zekat
Zekât (Arapça: الزَّكاةٌ), İslam'ın en büyük beş emrinden biridir. Kelime olarak; temizlik, artmak, bereketli olmak, iyi ve düzgün olmak anlamına gelir. Dinî anlamıyla ise; nisap miktarı zenginliğe sahip olan Müslüman'ın Allah'ın hakkı olanlara verilmesini emrettiği belli miktarda malı vermesidir. Veren kimseyi cimrilikten, kirlerinden ve günahlardan temizlediği ve malında berekete vesile olduğuna inanıldığı için, kelime manası ile dinî manası arasında bir bağ vardır.
Örfte, mecburi olmayan küçük bağışlar için kullanılan sadaka kelimesi ile farklı anlamlara gelmektedir. Kur'an'da ve hadiste zekât ve sadaka açık biçimde birbirlerinden ayrılmıştır.
Zekatın Hükmü
Zekât, hicretin ikinci yılında, Ramazan orucundan sonra farz kılındı, İslam'ın beş şartından birisidir. Kur'an-ı Kerim'de zekâtı emreden pek çok ayet vardır. Bunlardan birisi:
"İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler varya, onların mükâfatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler." mealindeki Bakara Suresi, 277. ayetidir. Bu ayette beraber zikredilen namaz ve zekât kelimeleri Kur'an-ı Kerim'de aynı ifade ile birçok yerde daha tekrarlanmıştir. Bu ayetlerden bir kısmı sırasıyla: Bakara Suresi 177. ve 271., En'am Suresi 141., Tevbe Suresi 11. ve 60., Enbiya Suresi 73., Nur 37., Beyyine Suresi 5. ayetleridir.
Muhammed'in de bu konudaki hadislerinden birkaç örnek:
"İslam, beş esas üzerine kurulmustur: Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın peygamberi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve hacca gitmektir." (Tirmizi İman-3; Buhari İman-1;Müslim İman-21)
"Mallarınızı zekât ile koruyunuz. Hastalıklarınızı sadaka ile iyileştiriniz, bela dalgalarını dua ve niyaz ile karşılayınız." (Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen, Bilmen Yay.,Sy.435)
Zekat Vermenin Şartları
- Müslüman olmak.
- Akıllı olmak.
- Büluğ çağına girmek.
- Özgür olmak.
- Nisap miktarı mala sahip olmak.
- Nisap miktarı malın üzerinden 1 yıl geçmesi.
- Zekât verdiğin malın sahibi olmak.
Zekât vermenin bir şartı da borçlu olmamaktır; bir borçlu elindeki parayla önce borcunu ödemeli. Borçlu olana zekât farz değil.
Zekat Kimlere Verilir
Zekât şu gruplardaki kişilere verilir;
- Fakirlere verilir.
- Zekât toplayıcı tahsildara verilir.
- Müellefe-i kulube verilir. (Müellefe-i Kulub, İslam dinine yeni kabul etmiş kişilerdir.)
- Kölelere verilir.
- Borçlulara verilir.
- Allah yolunda bulunanlara verilir.
- Yolda kalmışlara verilir.
