DogumLekeleri
Yenidoğan bebeğinizi kucağınıza aldığınızda, cildinde bazı lekeler, renk değişiklikleri dikkatinizi çekebilir. Doğum lekeleri diye adlandırsak ta, bunların bazıları doğumdan kısa bir süre sonra da ortaya çıkabilir. Doğum lekeleri; kan damarları veya cilde rengini veren pigment hücreleri gibi, normalde ciltte bulunan yapıların aşırı büyümesi, oluşumunda bir sorun olması sonucu ortaya çıkarlar. Damarlar ya çok sayıdadır, ya da yapıları normalden farklıdır. Pigmente lekelerde ise, pigment hücreleri fazla sayıdadır.
Bu lekelerin büyüklükleri değişkendir, düz veya ciltten kabarık olabilirler. Vücudun farklı yerlerinde yer alabilirler. Farklı renklerde ( pembe, kırmızı, kahverengi, siyah... ) olabilirler.
Doğum lekeleri önlenemez. Neden oluştuğu bilinmemektedir. Yaygın inanışların aksine, hamilelikte annenin yaptığı veya yapmadığı birşey ya da yediği birşey bebekte doğum lekesine yol açmaz.
Doğum lekeleri genellikle zararsızdır, bebek için bir sorun yaratmaz ve tedavi gerektirmezler. Zamanla kaybolabilirler. Ancak bazı doğum lekeleri, başka sağlık sorunlarıyla birlikte olabilirler. Bu nedenle, doğum lekesi olan bebeğin doktor tarafından değerlendirilmesi önemlidir.
Damarsal Doğum Lekeleri Hangileridir?
Damarsal doğum lekeleri; düz lekeler, hemanjiomlar ( damar benleri ) ve şarap lekeleridir.
Düz lekeler: Bunlar, en sık görülen doğum lekeleridir. Yenidoğanların yaklaşık %30-50'sinde bu tip lekeler bulunur. Somon lekesi, melek öpücüğü, leylek ısırığı gibi isimlerle de anılırlar. Sıklıkla; alın,gözkapağı, ense, burun, dudak ve kafanın arkasında görülürler. Bebek ağladığında veya vücut ısısı değişikliklerinde daha belirginleşirler. Bu lekeler, genellikle 1-2 yıl içerisinde kaybolur. Kafanın arkasında yer alanlar erişkin döneme dek kalabilir, ancak zaten bebeğin saçları uzadıkça görünmeyecektir.
Hemanjiomlar ( Damar Benleri ): Hemanjiomlar, cildin yüzeyel tabaklarında ( çilek hemanjiom ) veya daha derinde ( kavernöz hemanjiom ) olabilirler.
Çilek hemanjiomlar, ciltten hafif kabarık, parlak kırmızı renktedirler. Bazen de doğumdan birkaç hafta sonra ortaya çıkarlar. Kavernöz hemanjiomlar, cildin daha derinindeki damarlardan köken aldıkları için mavimsi renkte olurlar. Hemanjiomlar ilk 6 ay hızlı büyürler, ardından zamanla küçülürler, renkleri solar. % 50'si 5 yaşta, %90'ı 9 yaşta kaybolur. Büyük olanların yerinde iz kalabilir. Özellikle baş, boyun bölgesindeki hemanjiomlar, bulunduğu yer nedeniyle görme, beslenme, solunum gibi fonksiyonları engelliyorsa, kaybolmaları beklenmeden tedavi edilmeleri gerekebilir.
Şarap lekeleri: Bu lekeler, özellikle baş, boyun, kol ve bacaklarda görülür. Farklı büyüklükte olabilirler. Asla kendisi kaybolmaz, çocuk büyürken büyüklükleri artar, zamanla rengi koyulaşabilir. Göz kapağında bu tarz bir leke varsa, bebeğin göz doktoru tarafından değerlendirilmesi gerekir. Çünkü gözkapağındaki şarap lekeleri bazen glokom denilen göz tansiyonunun artışıyla birlikte olabilmektedir.
Pigment Yapısındaki Doğum Lekeleri Nelerdir?
Pigmentler, cildimize rengini veren maddelerdir. Pigment yapısındaki doğum lekelerinin en sık görülenleri; sütlü kahve lekeler, Mongol lekeleri ve benlerdir.
Sütlü Kahve lekeler: Değişik tonlarda sütlü kahverenkli lekelerdir. Vücudun her yerinde görülebilirler. Bazen bebek büyüdükçe sayıları artar. Bu lekelerden çok sayıda varsa, bebeğin doktor tarafından değerlendirilmesi, altta yatan başka bir hastalık olup olmadığının saptanması gerekir.
Mongol lekeleri: Mavi-gri renkli Mongol lekeleri, alt sırt bölgesi ve kalçada, bazen de omuzda ve sırtta görülür. Cilt rengi koyu olan ırklarda, Akdenizli toplumlarda sık görülür. Bazen ilk görüşte anneleri endişelendirse de, tamamen masum, okul çağına dek solan bir doğum lekesi türüdür.
Benler: Doğumda varolan benlere konjenital benler denir. Bebeklerin % 1' inde görülmektedir. Kahve renkli, siyah, düz veya kabarık olabilirler. Benler, ömür boyu kalıcıdır. Çok büyük olanlar, ileride cilt kanseri gelişme riski yönünden takip edilmelidir.
Doğum Lekelerinin Tedavisi:
Doğum lekeleri genelde zararsızdır, ancak bebeği gören doktor lekenin tipini belirleyecek, nasıl bir izlem gerektiğini saptayacaktır. Bazı doğum lekeleri, hızlı büyüdüğü için veya estetik nedenlerle tedavi gerektirebilir. Herhangi bir lekede kaşıntı, kanama, iltihap belirtisi varsa doktora başvurmak gerekir. Benler, büyüklük ve renk değişimi yönünden ömür boyu takip edilmelidir. Çok büyük benlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Hemanjiomlar, kendiliğinden küçülüp kaybolduğu için genelde tedavi gerektirmez. Ancak çok büyükse ve bulunduğu yer yüzünden beslenme, solunum gibi işlevlerde sorun oluşturuyorsa kortizon grubu ilaçlarla tedavi gerekebilir. Şarap lekeleri için, lazer tedavisi kullanılabilir. Lazer tedavisine bebeklik döneminde de başlanabilir.
